کتاب در ص 91 فارسی سال یازدهم در باره انواع ساخت صفت بیانی توضیحاتی ارائه داده است که کامل نیست . جون ممکن است دانش آموزان با ساخت های دیگر صفت بیانی برخورد کنند ، در این جا ساخت های دیگر آنرا توضیح می دهم .
1-در مورد صفت فاعلی که با نده » ساخته می شود : گاهی اوقات پسوند نده از آخر صفت فاعلی حذف می شود که باز هم همان صفت فاعلی است .( در قدیم به آن صفت فاعلی مرخم می گفتند )این اتفاق وقتی می افتد که جزئی به اول صفت فاعلی اضافه می شود ؛مثلاً : سخنگو که در اصل سخنگوینده است ؛ روان شناس که در اصل روان شناسنده است یا جهان بین ، خداپرست ، راز دار ، خوش نویس و
2-صفت فاعلی جز آنچه کتاب توضیح داده است ،ساخت های دیگری دارد :
الف : اسم یا صفت یابن فعل + گر : ستمگر ، رفتگر ، روشنگر ،دروگر ، بازیگر و
ب: اسم یا صفت یا بن فعل + کار : ستمکار ، طلبکار، بستان کار، ریاکار و
ج: بن فعل + ار : خریدار ، پرستار ، خواستار ، فرمانبردار و
3- در مورد صفت مفعولی : گاهی اوقات ه» صفت مفعولی نیز مثل صفت فاعلی از آخر آن حذف می گردد که باز هم صفت مفعولی است ؛ مثل : آدمیزاد که در اصل آدمیزاده بوده است ، خواب آلود که خواب آلوده است ، دست پخت ، پشم آلود ؛ گِل اندود و
4- صفت نسبی نیز دارای ساخت های دیگری است :
الف : اسم + چی : پستجی ، قهوه چی ، گاری چی ، تماشا چی و
ب: اسم یا صفت + گان : صدگان ، دهگان ، مهر گان ، گرو گان و
ج: صفت یا اسم + ه : همه کاره ، هیچ کاره ، چند روزه ، پنج ساله و
اسم + یه : قضائیه ، مجریه ، احضاریه و
اسم + و : ترسو ، اخمو ، شکمو و.
اسم + کی : پولکی ، آبکی ، شلکی و
صفت + گانه : چند گانه ، دو گانه ،جدا گانه
صفت + مان : شادمان
اسم + گار : روزگار ، خداوندگار ، یادگار و
عصر زمستان سردتان به گرمی ونیکی.حسن دهقان
سری پر زشرم وبهایی مراست ( درس گذر سیاوش از آ تش ، سال دوازدهم )
آرایه ها ومعنی بند پایانی درس بوی جوی مولیان فارسی سال دوازدهم
( ای دیو سپید پای در بند / ای گنبد گیتی ای دماوند ) در س دماوندیه سال دوازدهم
، ,صفت ,اسم ,فاعلی ,های ,گانه ,صفت فاعلی ,یا صفت ,صفت مفعولی ,اسم یا ,می شود
درباره این سایت